بنام خداوند دانا و توانا
مقدمه
وجود کارمزدهای بانکی حدود چهل درصد بجای بهره های تک رقمی جهانی برای آنکس که سرمایه ندارد بسیار بی رحمانه و ناعادلانه و نرخ بالای “کارمزد” مانع بزرگی در تولید و کارآفرینی شده است. تفاوت اسم “کارمزد بانکی” و یا “بهره” برای هر کس که تحت فشار مالی مجبور به دریافت وام میشود مهم نیست بلکه میزان “کارمزد” و شرایط آن که معمولا با وثیقه های سنگین بخاطر امنیت سرمایه گذار انجام میشود در اقتصاد و کارآفرینی بسیار تعیین کننده و حذف رقابت از بازارهای مالی کشور با ممنوعیت بانکهای ربوی ظلم به مصرف کننده ایست که نیاز به وام دارد
مهم تفاوت اسم نیست بلکه هزینه ای که مصرف کننده نیازمند برای نداشتن سرمایه باید بپردازد
نه فقط در ایران بلکه بسیاری از بانکهای کانادا برنامه وام مسکن اسلامی بدون بهره دارند ولی کارمزدی حدود دو برابر نرخ بهره را در شروع قرار داد از مشتری مسلمان معتقد خود دریافت میکنند. تنها بخاطر اینکه قراردادی متفاوت نوشته که اسم بهره به کارمزد برای مسلمانان تغییر کرده. 8- 10درصد پیش پرداخت کارمزد مخصوص مسلمانان بجای نرخ بهره معمول 4-5 درصد تنها با قرارداد مطابق میلشان؟
بانکهای اسلامی که در کنار برخی مساجد در آمریکا و یصورت قرض الحسنه شروع شده اند نیز نشان می دهد که وام مسکن به علت سرمایه محدود اینگونه بانک ها وجود ندارد و وام برای ایجاد کارو اشتغال پس از تحقبقات و بررسی های زیاد تنها به مقادیر بسیار محدود و کوچک وجود دارد که هرگز به میزان تقاضا برای آن نیست زیرا تلاش داوطلبانه با نیاتی خوب که سرمایه شان را برای وام بدون بهره بکار گرفته اند با تفکرات غیر قرآنی و خرافی به جایی نمیرسد که بتوان ازهمه امکانات موجود در جامعه استفاده کرد
در قرآن = کتابی برای هدایت پرهیزکاران اگرچه “پرهیزکار” از دریافت بهره منع شده ولی در پرداخت بهره مانع و تحریمی وجود ندارد. همه آیاتی که در باره بهره در قرآن گفته شده در پائین موجود و در هیچکدام پرداخت منع نشده. اگر آیه دیگری وجودداشته باشد نگارنده از وجود آن بیخبراست از دانستن آن سپاسگزار خواهم بود
اگر کسی پرهیز را به عنوان راهی برای هدایت انتخاب کند تحمیل آن بر دیگران با آیات فراوانی از جمله آیه معروف “لا اکراه فی الدین” (در دین اجبار نیست) در قران منع شده است. فرض بر آن است که خداوند دانا و توانا بخوبی میدانسته که در هر اجتماعی همه پرهیزکار نبوده و این قوانین برای زندگی مسالمت آمیزی است که نهایتا برخی ناپرهیز خواهند بود
همه مشکلات و مسائل موجود از جمله مشکلات بانکی ایران از تحمیل نظراتی است که اصلا نباید بر کسی تحمیل کرد
کسی که در دوران بازنشستگی حفظ سرمایه از دریافت بهره بالا برایش مهم تر است و نمیخواهد هیچ خطری سرمایه اش را تهدید کند و اعتقاد خاصی هم به تحریم ربا ندارد چه اشکالی دارد که در بانکهایی که در رقابت آزاد نرخ بهره بازار را کاهش خواهند داد سرمایه خود را آنطور که میخواهد استقاده کند؟
آنچه در غرب وجود داره به قرآن نزدیک تر است تا عملکرد مسلمانان. هم بانک ربوی وجود دارد و هم شرکت هایی که کارشان شبیه بانکهای ایرانی مشارکت درسرمایه گذاریست
شرکت هایی که در رقابت آزاد بین خود با صاحبان مشاغل و کارآفرینان مشارکت میکنند بخشی از سهام شرکت های نو بنیان را خریداری کرده و با افزودن سرمایه و تخصص به رشد آن کمک میکنند. شبیه به آنچه در بخش معاملات به عنوان مزارعه و مساقات در فقه شیعه نیز بعنوان آزادی معاملات وجود دارد
Seed Money = سرمایه اولیه. Venture Capital = سرمایه گذاری. Joint Venture = شراکت
طبیعتا همه سرمایه گذاری های جدید نمیتوانند سود آور باشند و برای سنجش میزان خطر و ریسک موجود متخصصینی پرورش میدهند که در هر رشته ای صاحب تخصص هستند. وقتی یک شرکت سرمایه گذاری بیش از 4000 نفر متخصص در سرمایه گذاری و شراکت در همه زمینه ها کارمند تربیت کرده و در صدها پروژه شرکت دارد میتواند از ریسک سرمایه گذار بکاهد. امری که از تخصص و توانایی یک صندوق قرض الحسنه معمولی با کمبود سرمایه حتی با وجود نیت خیر فراوان نمیتوان انتظار داشت.
اینگونه شرکت ها معمولا بخش بزرگی از سرمایه اشان را در بانکی گرو گذاشته و بصورت وام هرگاه که نیاز دارند برداشت میکنند. بهره کمی به بانک و تنها تا زمانی که لازم است می پردازند. نیازی به انباشت و ذخیره نقدینگی فراوان که هزینه زیادی در بر دارد ندارند. بانک ها هم با اعتماد به تخصص آنها در زمینه سرمایه گذاری اصولی دارند که تنها در امور تخصصی میتواند وجود داشته باشد. همان فرمولی که بانک ها هم همه روزه برای تعدیل نقدینگی با فدرال رزرو انجام میدهند
تصور اینکه بتوان در جهان امروز بدون اتصال به بازارهای سرمایه و بهره در جزیره ای جدا از اقتصاد جهان زیست مشکل و حتی غیر ممکن زیرا ارزش نقد امروز با فردا متفاوت و سلیقه ها و انتخاب ها نیز متفاوتند. باور کنیم خالق و وحی کننده قوانین آلهی بر آن آگاهی داشته وهمه این واقعیات را بیش از ما می دانسته
آیات مربوط به ربا
سوره روم 30 آیه 39
وَمَا آتَيْتُمْ مِنْ رِبًا لِيَرْبُوَ فِي أَمْوَالِ النَّاسِ فَلَا يَرْبُو عِنْدَ اللَّهِ وَمَا آتَيْتُمْ مِنْ زَكَاةٍ تُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُضْعِفُونَ
و آنچه به ربا مى دهيد تا در اموال مردم سود و افزايش بردارد نزد خدا فزونى نمى گيرد و آنچه را از زكات در حالى كه خشنودى خدا را خواستاريد داديد پس آنان همان فزون يافتگانند یا مضاعف مى شوند
سوره بقره 2 آیه 275
الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لَا يَقُومُونَ إِلَّا كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَنْ جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهَى فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ وَمَنْ عَادَ فَأُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ
كسانى كه ربا مى خورند، (از گور) برنمى خيزند مگر مانند برخاستن كسانى كه شيطان بر اثر تماس، آشفته سرش كرده است. اين بدان سبب است كه آنان گفتند: (داد و ستد صرفاً مانند رباست) و حال آنكه خدا داد و ستد را حلال، و ربا را حرام گردانيده است. پس، هر كس، اندرزى از جانب پروردگارش بدو رسيد، و(از رباخوارى) باز ايستاد، آنچه گذشته، از آنِ اوست، و كارش به خدا واگذار مى شود، و كسانى كه (به رباخوارى) باز گردند، آنان اهل آتشند و در آن ماندگار خواهند بود
سوره بقره 2 آیه 276
يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثِيمٍ
خدا از (برکت) ربا مى كاهد، و بر صدقات مى افزايد، و خداوند هيچ ناسپاس گناهكارى را دوست نمى دارد